ارزیابی کفایت تغذیه‌ای بر اساس شاخص هزینه خوراک در خانوارهای ساکن شهر تهران

سابقه و هدف: یکی از مهم ترین عوامل تعیین کننده در میزان دسترسی اقتصادی به غذا قیمت اقلام غذایی و هزینه ای است که خانوارها باید برای تأمین موادغذایی مورد نیاز خود بپردازند. این مطالعه با هدف ارزیابی کفایت تغذیه‌ای رژیم غذایی خانوارهای شهر تهران بر اساس شاخص هزینه خوراک در سال‌های 81-1380 انجام شد. مواد وروش ها: مطالعه حاضر بر روی داده‌های طرح جامع مطالعات الگوی مصرف مواد غذایی خانوار و وضعیت تغذیه‌ای کشور مربوط به خانوارهای ساکن شهر تهران انجام شد. قیمت کلیه اقلام غذایی بر اساس مقدار خورده شده محاسبه شد و سپس هزینه خوراک با در نظر گرفتن تعداد افراد خانوار در یک ماه بدست آمد. کفایت تغذیه‌ای انرژی، پروتئین، کلسیم، آهن و ویتامین‌های A وB2 بین خانوارها در پنجک‌های مختلف هزینه خوراک و هزینه کل مقایسه شد. یافته ها: میزان مصرف مواد غذایی از گروه گوشت، لبنیات، میوه‌ها و سبزی‌ها با افزایش هزینه خوراک افزایش یافت و بالاترین ضریب همبستگی مربوط به گروه گوشت‌ها بود. با افزایش هزینه خوراک میزان دریافت انرژی، پروتئین، ریبوفلاوین، ویتامین A ، کلسیم و آهن و درصد دریافت نسبت به نیاز هریک از این مواد مغذی افزایش یافت و بیشترین ضریب همبستگی به ویتامین B2 تعلق داشت. مصرف بالای گروه گوشت، لبنیات و میوه‌ها نیز در میان خانوارهایی که هزینه کل بالاتری داشتند بیشتر و ارتباط آنها معنی‌دار بود (2/0=r و05/0> P) در حالی که ارتباط بین هزینه کل خانوار و دریافت نان و غلات ، مواد قندی و چربی‌ها معکوس و ضریب همبستگی آن بسیار پایین بود (09/0-07/0=r). به علاوه افزایش کل هزینه خانوار با افزایش میزان درصد دریافت نسبت به نیاز ویتامین B2، ویتامینA و کلسیم ارتباط معنی‌دار داشت. نتیجه‌گیری: یافته‌ها نشان داد که در صورت افزایش هزینه خوراک، مصرف مواد غذایی با ارزش غذایی بالاتر افزایش می یابد در نتیجه دریافت ریزمغذی‌های کلیدی نیز بیشتر می شود. از طرف دیگر بین افزایش کل هزینه خانوار و مصرف مواد غذایی پرکالری ارتباطی وجود نداشت در حالیکه با مواد غذایی مغذی تر مثل گوشت و لبنیات و میوه‌ها ارتباط دیده شد. این یافته‌ها افزایش دریافت ریزمغذی هایی چون ویتامین B2 ، ویتامین A و کلسیم را نزد خانوارها در پنجک‌های هزینه ای بالاتر توجیه می نماید. واژگان کلیدی: هزینه خوراک خانوار، کفایت تغذیه‌ای، دسترسی اقتصادی